دستورالعمل روش انجام آزمايش First Drops of Urine
هدف:
اطمینان از روش صحیح انجام آزمايش آنالیز نمونه اول ادرار
دامنه کاربرد:
این دستورالعمل جهت انجام آزمايش آنالیز نمونه اول ادرار در بخش میکروبیولوژی و آنالیز ادرار آزمایشگاه کاربرد دارد .
صلاحیت و شایستگی کاربر:
جهت حصول اطمینان از نحوه صحیح این آزمایش توسط پرسنل بخش، مطالعه کامل این دستورالعمل همراه با گذراندن دوره آزمایشی به مدت 7 روز کاری یا حداقل 5 RUN کاری تحت نظر مسوول بخش مربوطه الزامی است.
اقدامات وابسته :
آگاهی از روش صحیح انجام آزمايش آنالیز ادرار
آگاهی از برنامه کنترل کیفی آزمایشگاه
آگاهی از اصول ایمنی در آزمایشگاه
نمونه لازم و موارد رد نمونه :
نمونه ادرار: نمونه گيري فقط در ساعات اوليه صبح امكان پذير است.
حداقل حجم نمونه: 10 قطره
لوازم مورد نیاز :
ظرف استريل دهان گشاد و درب دار جهت جمع آوري نمونه ادرار
لوله های شیشه ای تمیز
نوار ادراری
رفراکتومتر
سانتریفیوژ
لام
لامل
میکروسکوپ
دستکش های یکبار مصرف
اساس آزمایش :
روش انجام آزمایش :
ابتدا نمونه های ادرار را پس از شماره زدن روی نمونه اصلی، لوله ها و درج نام و نام خانوادگی و شماره کد در ورک لیست درون لوله آزمایش تمیز میریزیم مراحل اجرایی کار به ترتیب بررسی:
1-خصوصیات فیزیکی شامل رنگ، ظاهر و وزن مخصوص
2-خصوصیات شیمیایی شامل: PH، پروتئین، گلوکز، کتونها، خون، روبیلی نوژن، نیتریت و .....
3-ساختمانهای میکروسکوپی رسوب ادرار
1.بررسی خصوصیات فیزیکی ادرار:
با علم به اینکه بهترین نمونه جهت انجام آنالیز ادرار، ادرار اول صبح است که غلیظ ترین ادرار میباشد شروع به کار میکنیم: ابتدا به بررسی رنگ ادرار میپردازیم رنگ زرد ادرار تا حد زیادی وابسته به رنگدانه اوروکروم است مادهای که دفع آن متناسب با مقدار متابولیسم بوده و هنگام تب و گرسنگی افزایش مییابد اگر ادرار قرمز رنگ باشد که شایعترین رنگ غیر طبیعی قرمز یا قرمز-قهوهای میباشد در زنان احتمال آلودگی با خون قاعدگی را باید در نظر گرفت همچنین (وجود گلبولهای قرمز خون)، هموگلوبینوری و میوگلوبینوری میوگلوبینوری میتوانند رنگهای صورتی، قرمز یا قرمز-قهوهای ایجاد نماید. ادرار زرد-قهوهای یا سبز-قهوهای با رنگدانههای صفراوی خصوصاً بیلی روبین دیده میشود که با تکان دادن نمونه کف زرد رنگی ایجاد میشود ادرار نارنجی-قرمز یا نارنجی-قهوهای به دلیل اوروبیلی نوژن است البته اوروبیلی نوژن دفع شده بی رنگ است اما در حضور نور و PH پایین اوروبیلی تبدیل میشود که نارنجی است. ادرار قهوهای تیره یا سیاه: ادرار اسیدی حاوی هموگلوبین با گذشت زمان با تشکیل متهموگلوبین تیره خواهد شد.
ظاهر یا شفافیت ادرار: ادرار طبیعی شفاف است و وجود ذرات سانتریفوژ نشده باید بررسی شود ادرار کدر تشخیص افتراقیهای زیادی دارد که همه آنها پاتولوژیک نیستند که طرز گزارش آن به صورت زیر است:
کدر Turbid
نیمه کدر Semi Turbid
نیمه شفاف Semi Clear
شفاف Clear
پس از انجام مراحل فوق به انجام وزن مخصوص ادرار میپردازیم پس از کالیبره نمودن دستگاه رفراکتومتر که توسط سمپلر یک قطره از ادرار روی قسمت مشخص شده دستگاه قرار داده و سپس کاور شیشهای را روی آن قرار می دهیم دستگاه را روشن کرده و بعد از منطقه چشمی عدد ستون سمت راست را که نشاندهند وزن مخصوص مایع است در ورک لیست درج مینمائیم این ضریب با میزان مواد حل شده در نمونه رابطه مستقیم دارد .
2.بررسی خصوصیات شیمیایی ادرار:
جهت انجام این مراحل احتیاج به نوارهای ادراری داریم این نوار معرف جهت تشخیص پارامترهای:PH- اسید اسکوربیک-بیلی روبین - اوربیلی نوژن – گلوکز – کتون – پروتئین – نیتریت و بلاد، کاربرد دارد. پس از انجام و مشاهده فیزیکی ادرار و گزارش آن در ورک لیست مربوطه نوبت به انجام خصوصیات شیمیایی میرسد با دستکش تمیز و خشک نوار ادراری را برداشته و در ظرف را محکم میبندیم سپس نوار معرف را حداکثر "1 در لوله آزمایش حاوی حداقل 10cc ادرار فرو میبریم و خارج نموده ادرار اضافی را با حرکت دادن لبه نوار به لوله آزمایش برداشت مینمائیم نوار معرف را روی ظرف اصلی حاوی ادرار بیمار بدون اینکه با سطح میز تماس پیدا کند میگذاریم به ترتیب پارامترها نوار معرف را در نزدیکی نمودار رنگ روی ظرف نوار ادرار قرار داده و زیر نور مناسب به ترتیب میخانیم.
3.آزمایش میکروسکوپی:
آزمایش میکروسکوپی قسمت حیاتی تجزیه ادرار روتین و وسیله تشخیص با ارزشی برای تعیین و ارزیابی اختلالات کلیه و دستگاه ادراری و همچنین دیگر بیماریهای سیستماتیک میباشد بهترین نمونه برای تجزیه ادرار روتین نمونه ادرار اول صبح میباشد. سیلدرها و گلبولهای قرمز در نمونه های با وزن مخصوص پائین و یا PHقلیایی تمایل به حل شدن یا لیز دارند نمونه اول صبح معمولاً شرایط غلظت یا محیط اسیدی را برای نگهداری این ساختمانها در اختیار میگذارد رسوب باید تا حد امکان بلافاصله بعد از جمع آوری آزمایش گردد ولی اگر نمیتوان فوراً آزمایش را انجام داد میتوان آن را در یخچال برای چند ساعت نگهداری نمود. حدود 10cc از ادراری که در ظرف به خوبی مخلوط کرده ایم را در لوله آزمایش ریخته و سپس در سانتریفوژ قرار داده و با دور 2500 برای حدود '5سانتریفوژ میکنیم.
مایع شفاف شده رویی را برای تست پروتئین جدا کرده و سپس رسوب را به خوبی مخلوط کرده و یک قطره از آن را روی لام تمیز قرار می دهیم، با یک لامل پوشانیده و سریعاً مورد بررسی قرار میدهیم.
عدسی میکروسکوپ را با پنبه الکلی تمیز کرده و سپس لام را در استیج میکروسکوپ قرار داده و با عدسی40 بررسی مینمائیم .
تعداد RBC ها باید با مقدار گزارش شده نوار ادراری همخوانی داشته باشد.
تعداد WBCوEpi ها را نیز پس از مشاهده حدودا 10 HPF گزارش مینمائیم.
نکته: در نمونه هایی که حاوی پروتئین هستند و در روش نوار ادرار و اسید سولفوسالسیک پروتئین گزارش شده است با عدسی 10 به دنبال سیلندر یا کست میگردیم و تعدا کستها را با عدسی 10 و نوع آنها را با کمک عدسی 40 گزارش مینمائیم.
انواع سیلندر شامل:
سیلندر هیالین (درون سیلندر هیچ گونه گرانولی دیده نمیشود)
سیلندر کرانولار (درون سیلندر گرانول مشاهده میگردد)
سیلندر RBC
سیلندر WBC
سیلندر Epi
در نمونه رسوب ادرار میتواند مخمر و اسپرم نیز دیده شود که بسته به میزان آن به صورت few.mod,many گزارش می شود.
همچنین امکان دیده شدن تریکوموناس در نمونه های آلوده شده با ترشحات واژینال است که این نمونه معمولاً حاوی مقادیر زیادیWBC و باکتری نیز خواهد بود .
کریستالها در رسوب ادرار:
در PH اسیدی و خنثی: کریستالهای اگزالات کلسیم، اورات آمورف، اوریک اسید
در PH قلیایی: کریستالهای تریپل فسفات، فسفات آمودف، بیورات آمونیوم
چنانچه هرگونه از موارد فوق با شرایط بیمار همخوانی نداشت با بالاتر از باشد و یا نمونه ادرار کهنه باشد تست را با نمونه جدید تکرار مینمائیم ابتدا در دفتر تکراریهای موجود در بخش کد، نام و نام خانوادگی، نوع تست تکراری و علت تکرار آن و تاریخ روز تکرار را نوشته سپس به میز کنترل اطلاع میدهیم با بیماری تماس گرفته و نمونه مجدد تحت عنوان ذکر شده و نوشتن نمونه تکرار روی ظرف بیمار به بخش انتقال داده و دوباره انجام میشود و نتیجه را در ورک لیست ثبت کرده و همه تکرار را کنار نام مینویسیم.
نکات ایمنی:
به هنگام باز کردن درب ظرف محتوی نمونه ، از پاشیدن به اطراف خودداری نمایید.
از هرگونه خوردن و آشامیدن و کشیدن سیگار در محیط آزمایشگاه خودداری نمایید .
از هرگونه تماس مستقیم با مواد بالقوه عفونت زا بدون استفاده از پوشش محافظ خودداری کنید .
هرگونه محلول ریخته شده روی سطوح را توسط محلول هیپوکلریت سدیم 5% ، ضد عفونی کنید .
مستندات مرتبط :
فرم ثبت عدم انطباق و انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه
ادامه دارد ...
فرهیخته آزمایشگاهی گرامی:
با سلام و درود
احتراما با تشکر از بازدید شما از نسخه دموی نرم افزار استانداردسازی و کنترل کیفیت NextLab
معروض میدارد امکان رویت متن کامل مستندات فقط در لینک های زیر میسر است
و دسترسی به متن کامل سایر مستندات فقط در نسخه اصلی امکان پذیر است
دستورالعمل مدیریت پسماندها
دستورالعمل کاربری دستگاه سل کانتر
دستورالعمل روش انجام آزمایش CBC
شرح وظايف کارکنان نظافت، شستشو و استرلیزاسیون
روش اجرانی ممیزی داخلی
دستورالعمل آماده سازي و اطلاع رساني بيماران جهت نمونه گيري صحيح
با سپاس از بذل توجه شما